Ministerstwo Finansów ostrzega przed agresywną optymalizacją z użyciem FIZ i obligacji
Zgodnie z zapowiedziami Ministerstwo Finansów (MF) przedstawiło pierwsze ostrzeżenie o możliwości zastosowania klauzuli przeciw unikaniu opodatkowania wobec określonych schematów agresywnej optymalizacji podatkowej. Przedmiotowe ostrzeżenie odnosi się do optymalizacji podatkowej funduszy inwestycyjnych zamkniętych (FIZ) z wykorzystaniem obligacji.
MF wyjaśniło, że chodzi o sytuacje „gdy w ramach grupy spółek nie będących podatnikami podatku dochodowego (tzw. spółki transparentne), dla których dominującym podmiotem jest FIZ, następowała zmiana struktury właścicielskiej finansowana przez emisję obligacji w taki sposób, by przychody z działalności gospodarczej zostały obniżone przez koszty odsetek od obligacji.”
Zdaniem MF „Pojawienie się tego rodzaju optymalizacji podatkowej pozostaje w związku z objęciem opodatkowaniem – od 1 stycznia 2017 r. – przychodów FIZ z udziału w spółkach transparentnych (zniesienie zwolnienia podmiotowego).” Transakcje zawarte w takich okolicznościach – w ocenie MF – mogą nosić znamiona agresywnej optymalizacji podatkowej, dokonanej w celu unikania opodatkowania.
W analizowanych przez MF przypadkach FIZ zbywa swoje udziały w spółce niepłacącej podatku (SCSp) do innej spółki mającej status podatnika (Spółka Celowa), przy czym Spółka Celowa finansuje to nabycie poprzez emisję obligacji obejmowanych przez FIZ. Wskutek tej transakcji Spółka Celowa staje się udziałowcem spółki SCSp (i za jej pośrednictwem spółki komandytowej wykazującej dochody z działalności gospodarczej). Jednocześnie poprzez emisję obligacji Spółka Celowa zaciąga zobowiązanie finansowe wobec FIZ, tytułem czego będzie obciążana kosztami odsetek od obligacji, stanowiącymi dla Spółki Celowej koszt uzyskania przychodu.
Organy kontrolne, w każdym indywidualnym przypadku, będą ustalały czy transakcje przeprowadzono przede wszystkim w celu osiągnięcia korzyści podatkowej, sprzecznej w danych okolicznościach z przedmiotem i celem przepisu ustawy podatkowej, a sposób działania uczestniczących w niej podmiotów był sztuczny. Do okoliczności wskazujących na sztuczność operacji, według MF w analizowanych przypadkach, można zaliczyć m.in.
„-wykorzystanie skomplikowanej struktury podmiotów bez uzasadnienia gospodarczego (nieuzasadnione dzielenie operacji oraz angażowanie podmiotów pośredniczących mimo braku uzasadnienia ekonomicznego);
-niski poziom kapitałów własnych i/lub aktywów Spółki Celowej w okresie poprzedzającym nabycie udziałów; brak jej historii kredytowej, nie pozwalający na uzyskanie w warunkach rynkowych finansowania na nabycie udziałów w innych źródłach niż FIZ;
-powiązania kapitałowe lub osobowe pomiędzy podmiotami uczestniczącymi w transakcji (tj .pomiędzy Spółką Celową, uczestnikami FIZ oraz spółkami zależnymi);
-brak rzeczywistych transferów finansowych (potrącenie wzajemnych zobowiązań między FIZ a Spółką Celową);
-brak zabezpieczeń (np. poręczeń, gwarancji) spłaty przez Spółkę Celową zobowiązania z tytułu obligacji (występowanie ryzyka ekonomicznego przewyższającego spodziewane korzyści inne niż podatkowe);
-wysokość odsetek lub warunki wykupu obligacji ustalone w sposób wykazujący korelację z przychodami generowanymi w spółce zależnej;
-czas przeprowadzenia operacji skorelowany z utratą przez FIZ zwolnienia podmiotowego”
MF odniosło się również do korzystania z usług doradztwa prawnego lub podatkowego. Zauważa ich rolę w procesach restrukturyzacji.
MF przestrzega, że stwierdzenie sztuczności transakcji spowoduje konsekwencje podatkowe w postaci pozbawienia nienależnie uzyskanej korzyści podatkowej. Jednocześnie przypomina, „że skorygowanie rozliczeń podatkowych wraz z uiszczeniem zaległości podatkowej przed wszczęciem postępowania kontrolnego pozwala na uchronienie się przed tymi konsekwencjami”.